Expériences de traduction ...
Blog de Michel Politis, Professeur au Département de Langues Étrangères, de Traduction et d'Interprétation de l'Université ionienne (Corfou - Grèce)

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

ΠΕΕΜΠΙΠ: Ενημέρωση από τη Γενική Συνέλευση της FIT Europe


                                     Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2011




Θέμα: Ενημέρωση από τη Γενική Συνέλευση της FIT Europe 


Στις 18 και 19 Νοεμβρίου, η FIT Europe, το ευρωπαϊκό δίκτυο της Διεθνούς Fédération Internationale des Traducteurs, διοργάνωσε στο Βουκουρέστι σεμινάριο και Γενική Συνέλευση για την εκλογή νέας διοικητικής επιτροπής. Ως νέο μέλος της FIT, η ΠΕΕΜΠΙΠ προσκλήθηκε και συμμετείχε για πρώτη φορά με αντιπρόσωπο τη Δήμητρα Σταφυλιά, Αντιπρόεδρο. Από τους 49 ευρωπαϊκούς συλλόγους, συμμετείχαν αντιπρόσωποι από 22 ενώσεις.

Και οι δύο ημέρες ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, καθώς ενημερωθήκαμε για διάφορες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που αγνοούσαμε, αλλά και επειδή συνομιλήσαμε με έμπειρους αντιπροσώπους και ανταλλάξαμε ιδέες για μελλοντικές εξελίξεις και ενέργειες. Θα αναφέρουμε ορισμένα ενδιαφέροντα σημεία που πιστεύουμε ότι ενδέχεται να μας επηρεάσουν.

1) Για πρώτη φορά ακούσαμε να αναφέρεται το European Voluntary Certification for Translators (TransCert), ένα έργο που ξεκίνησε σε πανεπιστημιακό επίπεδο ως έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, με εμπλεκόμενους φορείς τα Πανεπιστήμια που συμμετέχουν στο European Master in Translation (EMT), το EUATC (European Union of Associations of Translation Companies) και πρόσφατα την FIT Europe (αν και η παρουσία της αποτελεί ακόμα θέμα συζήτησης μεταξύ των μελών), υπό την αιγίδα της DGT (Directorate General for Translation), με σκοπό τη δημιουργία ενός εργαλείου πιστοποίησης επαγγελματιών μεταφραστών, που θα βασίζεται σε εξετάσεις και στις ανάγκες της αγοράς. Στα τέλη Δεκεμβρίου, το πρόγραμμα πρόκειται να εφαρμοστεί πιλοτικά σε 3 ευρωπαϊκές χώρες, θα αξιολογηθεί για 3 έτη και θα αποφασιστεί αν πρόκειται να εφαρμοστεί πανευρωπαϊκά. Το πρόγραμμα διακρίνει 3 επίπεδα πιστοποίησης, από το επίπεδο του αρχάριου μέχρι το επίπεδο του (οποιουδήποτε) πτυχιούχου με 6+ χρόνια εμπειρίας. Ο ομιλητής Cristian Buchiu αναφέρθηκε στη σχέση που μπορεί να έχει ενδεχομένως με τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Πιστοποίησης και Προσόντων. Αν και το επαγγελματικό προφίλ του μεταφραστή δεν υπάρχει ακόμα, περιμένουμε κινήσεις στο πλαίσιο όλων των παραπάνω ενεργειών.

Η ΠΕΕΜΠΙΠ εξέφρασε σαφώς την αντίθεσή της με το συγκεκριμένο πρόγραμμα προς τον Cristian Buchiu, αντιπρόσωπο της DGT. Θεωρούμε ότι:
α) υποβιβάζει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις τετραετείς μεταφραστικές σπουδές προς όφελος μονοετών μάστερ πρακτικής κατεύθυνσης 
β) προσπαθεί να υποσκελίσει τα εθνικά συστήματα πιστοποίησης και τις και  τις εθνικές ενώσεις
γ) προσπαθεί ουσιαστικά να επιβάλει ένα σύστημα αναγνώρισης προσόντων χωρίς τη συμμετοχή επαγγελματικών ενώσεων μεταφραστών, αλλά επίσης αγνοώντας τις προσπάθειες κωδικοποίησης των επαγγελματικών προσόντων από τις τοπικές κυβερνήσεις
δ) δίνει σε έναν κερδοσκοπικό φορέα το δικαίωμα διενέργειας εξετάσεων που θα επιβαρύνουν οικονομικά τον ενδιαφερόμενο
ε) απομακρύνει από τα μεταφραστικά γραφεία την υποχρέωση και πρακτική να επιλέγουν και να ελέγχουν τα ίδια τους συνεργάτες τους, μεταθέτοντας τις ευθύνες και το κόστος
στ) αν μη τι άλλο, δίνει τη δυνατότητα από την πίσω πόρτα σε άτομα που δεν μπορούν να πιστοποιηθούν σε εθνικό επίπεδο, να το πράξουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Ως παράδειγμα καλής πρακτικής (!) αναφέρθηκε το DipTrans του Institute of Linguists, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μια παρακαμπτήριο οδός αναγνώρισης, με επί πληρωμή εξετάσεις, γραπτά που διορθώνονται από εξεταστές αμφίβολης ποιότητας, προκαλώντας την άνθιση ενός ακόμα παραεκπαιδευτικού, ανεξέλεγκτου κλάδου, και παρά το γεγονός ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα, απλά αποτελούσε εσωτερικό δίπλωμα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η Ελλάδα δεν συμμετέχει σε κανένα στάδιο αυτής της διαδικασίας, με αποτέλεσμα να λαμβάνονται αποφάσεις για το μέλλον του επαγγέλματός μας χωρίς εμάς. Η ΠΕΕΜΠΙΠ θα επιδιώξει τη συνεχή της ενημέρωση για το συγκεκριμένο θέμα και αναλόγως θα προβεί σε περαιτέρω ενέργειες.
Ελπίζουμε το ΤΞΓΜΔ να ζητήσει ενημέρωση ή συμμετοχή τουλάχιστον ως παρατηρητής.

2) Στο πλαίσιο των παρουσιάσεων, ενημερωθήκαμε για την ύπαρξη διάφορων άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μεταξύ των οποίων το πρόγραμμα OPTIMALE (Optimising Professional Translator Training in a Multilingual Europe) το οποίο ξεκίνησε από το Université Rennes 2 για τη βελτίωση της εκπαίδευσης των μεταφραστών. Και πάλι, παρατηρούμε την παντελή έλλειψη συμμετοχής από ελληνικά πανεπιστήμια, ενώ συμμετέχει ένα ιδιωτικό "πανεπιστήμιο", το Hellenic American University, το οποίο σφραγίστηκε τον Αύγουστο του 2010 από το Υπουργείο Παιδείας, ενώ την ίδια χρονιά του είχε επιβληθεί πρόστιμο €40.000 από τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, επειδή χρησιμοποιούσε τον όρο University στον τίτλο του. Για μια ακόμα φορά, η έλλειψη ορατότητας και συμμετοχής των ελληνικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι εξωφρενική για θέματα που αφορούν άμεσα τους αποφοίτους. Καθώς το δίκτυο είναι ακαδημαϊκό, θα περιμέναμε τουλάχιστον το ΤΞΓΜΔ να εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή. Τα αποτελέσματα του OPTIMALE θα ανακοινωθούν την 1 η Δεκεμβρίου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι αρκετά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι ελεύθερα να ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, πανεπιστήμιο του Βελγίου υπέβαλε πρόταση έργου για την εν λόγω πιστοποίηση και έλαβε τη χρηματοδότηση από την DGT.

3) Ενημερωθήκαμε για τη Language Industry Web Platform (LIWP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν διάφορα στοιχεία και εκδόσεις για το γλωσσικό κλάδο στην ΕΕ. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μηχανή αναζήτησης. Εδώ βρίσκεται και η έρευνα Language Industry Survey 2011 η οποία αποκαλύπτει την αντοχή του επαγγέλματος στην οικονομική κρίση και την ύπαρξη προοπτικών ανάπτυξης. Μια άλλη ενδιαφέρουσα έρευνα, είναι εκείνη που διενεργήθηκε από την FIT Europe το 2010 για την εργασία των μεταφραστών στην οποία η Ελλάδα συμμετείχε μόνο με 4 ερωτηματολόγια. Ελπίζουμε μελλοντικά να αυξήσουμε την αντιπροσωπευτικότητα της χώρας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η FIT Europe τρέχει το πρόγραμμα Dept Collection Procedures, στο οποίο θα προσπαθήσουμε να συνεισφέρουμε, ώστε να υπάρχει υλικό και από την Ελλάδα.

5) Αναφορές έγιναν επίσης στην αυξανόμενη χρήση της μηχανικής μετάφρασης (machine translation) για παραγωγή, τους νέους ρόλους του pre- και post-editor που αναδύονται, αν και σε γενικές γραμμές οι συμμετέχοντες δεν διαβλέπουν ότι θα επηρεάσει άμεσα το επάγγελμα. Ακούστηκαν φωνές για τη συχνότητα κυκλοφορίας νέων εκδόσεων από την Trados SDL, τόσο από τη FIT Europe όσο και το EUATC, και η νέα επιτροπή δεσμεύτηκε να αποστείλει στην εταιρεία επιστολή κατακρίνοντας αυτή την πρακτική που όχι μόνο οδηγεί σε αυξανόμενα έξοδα, αλλά έχει και αυτή δημιουργήσει ένα ολόκληρο παραεκπαιδευτικό σύστημα. Τέλος, στον τομέα της τεχνολογίας, εκφράστηκε η γνώμη ότι τα μεταφραστικά τμήματα θα πρέπει να εκθέτουν τους φοιτητές σε νέα συστήματα ανοιχτού κώδικα, ώστε να γνωρίζουν τις επιλογές και να ξεκινούν ανέξοδα την επαγγελματική τους καριέρα. Και αυτό ίσως είναι ένα σημείο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από το ΤΞΓΜΔ.

6) Τη δεύτερη ημέρα, μετά τη λήξη των αρχαιρεσιών για την επιλογή νέας Steering Committee, στην ενότητα "άλλα ζητήματα", ακούσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον την παρουσίαση του Geoffrey Buckingham από την APCI (Association of Police and Court Interpreters) του ΗΒ, επίσης νέο μέλος της FIT. Για όσους δεν γνωρίζουν τις εξελίξεις στην Αγγλία, το αγγλικό υπουργείο δικαιοσύνης έχει αναθέσει το έργο παροχής διερμηνέων σε δικαστικές διαδικασίες σε ιδιωτική εταιρεία και την πιστοποίηση/εξέτασή τους στο Middlesex University, μειώνοντας τις τιμές των διερμηνέων σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα και θέτοντας σε κίνδυνο τις διαδικασίες εξαιτίας της χρήσης μη πιστοποιημένων διερμηνέων διαφόρων επιπέδων. Τόσο η FIT όσο και το ΙΤΙ έχουν αποστείλει σχετικές επιστολές στον κο Cameron, αλλά φυσικά δεν έχουν λάβει καμία απάντηση. Ωστόσο, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η αντιμετώπιση από την APCI. Προσέλαβαν αμέσως εταιρεία δημοσίων σχέσεων για να αναστρέψει την εικόνα τους, καθώς η ιδιωτική εταιρεία είχε καταφέρει να την λασπώσει, προσέγγισαν τα δύο σώματα του κοινοβουλίου αναζητώντας υποστηρικτές (μεταξύ των οποίων ο Lord Kinnock), διενέργησαν έρευνα που έδειχνε το εμπλεκόμενο κόστος και την εξέλιξη των αμοιβών κ.λπ. Μια πολυέξοδη άσκηση σίγουρα, αλλά ελπίζουμε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και να έχει θετικό αποτέλεσμα.

Από την πλευρά της, η ΠΕΕΜΠΙΠ αναφέρθηκε στην ευθύνη των εργολάβων μετάφρασης που αναλαμβάνουν έργα από την DGT και την έλλειψη προστασίας για τους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι σπάνια υπογράφουν συμβάσεις ενώ αμείβονται πενιχρά. Ελπίζουμε κατόπιν της κατάθεσης υπομνήματος, η FIT Europe να κάνει το πρώτο βήμα και να απευθύνει ερώτημα στην DGT για τα συμβόλαια, ώστε να ξεκινήσουμε την άσκηση πίεσης για τη διαμόρφωση δικαιότερων εργασιακών πρακτικών για τους ελεύθερους επαγγελματίες μεταφραστές.

Το ΔΣ της ΠΕΕΜΠΙΠ

Δεν υπάρχουν σχόλια: