Expériences de traduction ...
Blog de Michel Politis, Professeur au Département de Langues Étrangères, de Traduction et d'Interprétation de l'Université ionienne (Corfou - Grèce)

Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013

Master européen en lexicographie

Ce Master européen, trilingue (français, anglais, allemand), est proposé par l’université Nancy 2 en collaboration avec des universités de Barcelone, Braga, Budapest, Erlangen, Hildesheim, Katowice, Saint-Jacques-de-Compostelle, Stellenbosch et l’Institut für deutsche Sprache de Mannheim.

informations et présentation détaillée du cursus.

Σάββατο 16 Μαρτίου 2013

Vinay & Darbelnet (1958): Συγκριτική Γλωσσολογία και Μετάφραση (Μιχάλη Πολίτη, Αναπλ. Καθηγητή, ΤΞΓΜΔ, Ιόνιο Πανεπιστήμιο)

"Οι μέχρι τότε προσεγγίσεις ήταν σαφώς πιο «κειμενοκεντρικές», καθώς εστίαζαν ως επί το πλείστον στη σχέση του κειμένου αφετηρίας με το κείμενο αφίξεως ή σε φαινόμενα που «αποτυπώνοταν» στο μετάφρασμα. Μεταξύ των εκφραστών αυτής της προσέγγισης ήταν οι Vinay και Darbelnet οι οποίοι από τη δεκαετία του ’50 στο μνημειώδες έργο τους Stylistique comparée du français et de l’anglais, βασιζόμενοι στο έργο των γλωσσολόγων των αρχών του 20ου αιώνα de Saussure και Bally, υποστήριζαν ότι η μετάφραση δεν είναι τέχνη, αλλά ακριβής επιστήμη, που διαθέτει τις ιδιαίτερες «τεχνικές» της (ουσιαστικά πρόκειται για μεθόδους) και τα δικά της «προβλήματα» (Vinay & Darbelnet, 1958: 23). Τονίζοντας εξαρχής ότι η προσέγγισή τους εντάσσεται στο πλαίσιο της Συγκριτικής Γλωσσολογίας, βασιζόμενοι στην έννοια της μεταφραστικής μονάδας (Vinay & Darbelnet , 1958: 36-43) και κινούμενοι σε τρεις άξονες: το λεξιλόγιο (lexique), τη συναρμογή (agencement) και το μήνυμα (message), υποστηρίζουν ότι οι μεταφραστές επιλέγουν μεταξύ των ακόλουθων επτά τεχνικών την πιο κατάλληλη: το δάνειο (emprunt), το έκτυπο (calque), την κατά λέξη μετάφραση (traduction littérale), τη μετάταξη (transposition), τη μετατροπία (modulation), την ισοδυναμία (équivalence) και την προσαρμογή (adaptation). Σύμφωνα με αυτούς τους δύο συγκριτικούς γλωσσολόγους, τη στιγμή της μετάφρασης ο μεταφραστής προσεγγίζει δύο γλωσσικά συστήματα, αυτό της γλώσσας αφετηρίας και αυτό της γλώσσας αφίξεως. Μπροστά στα μάτια του έχει ένα σημείο αφετηρίας και επεξεργάζεται ένα σημείο αφίξεως, δηλαδή ένα κείμενο προς μετάφραση, το οποίο είναι διατυπωμένο βάσει των κανόνων της γλώσσας αφετηρίας, και αναζητά τα κατάλληλα γλωσσικά μέσα για να βρει την κατάλληλη λύση. Χωρίς να κάνουν αναφορά στις νοητικές διεργασίες που συντελούνται στον εγκέφαλο του μεταφραστή, αναφέρουν ότι ο μεταφραστής αφού:
  • διερευνήσει το περιεχόμενο του κειμένου,
  • αξιολογήσει το περιγραφικό (descriptif), το συγκινησιακό (affectif) και το διανοητικό (intellectuel) περιεχόμενο των μεταφραστικών μονάδων που έχει απομονώσει,
  • προβεί σε ανάπλαση της περίστασης στην οποία αναφέρεται το μήνυμα και
  • αξιολογήσει την υφολογική παράμετρο του προς μετάφραση κειμένου,
οδηγείται στη λύση, δηλαδή στη μετάφραση. Σημειώνουν μάλιστα ότι σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνει σ’ αυτή τόσο γρήγορα, που έχει την αίσθηση ότι προκύπτει αυτομάτως. Η μεταφραστική διαδικασία ολοκληρώνεται με τον έλεγχο του μεταφράσματος, δηλαδή τον έλεγχο μήπως έχει ξεχάσει κάποια από τα στοιχεία της γλώσσας αφετηρίας (Vinay & Darbelnet, 1958: 46). Όπως διαπιστώνουμε από αυτές τις αναφορές, οι οποίες προκύπτουν και από το υπόλοιπο έργο τους, προφανώς επηρεασμένοι από την επιστημονική σκέψη της εποχής εκείνης (συμπεριφορισμός), αποφεύγουν κάθε αναφορά στις νοητικές διεργασίες που συντελούνται κατά την παραγωγή μεταφραστικού έργου. Εάν εμβαθύνουμε και αναλύσουμε τις τεχνικές που προτείνουν υπό το πρίσμα της σύγχρονης μεταφρασιολογικής σκέψης, θα διαπιστώσουμε ότι ουσιαστικά δεν προτείνουν στρατηγικές, τεχνικές ή μεθόδους τις οποίες χρησιμοποιεί συνειδητά ένας μεταφραστής, αλλά πορίσματα που προέκυψαν από τη συγκριτική μελέτη πρωτοτύπων κειμένων και των μεταφρασμάτων τους, χρησιμοποιώντας ως γλώσσες εργασίας την Αγγλική και τη Γαλλική. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι η έρευνά τους βασίστηκε σε αποτελέσματα ερευνών με αντικείμενο τη μελέτη των στρατηγικών και των τεχνικών που υιοθετούν οι μεταφραστές διαρκούσης της μεταφραστικής διαδικασίας. Η προσέγγισή τους είναι γλωσσολογική. Μελετούν το αποτέλεσμα της διασταύρωσης δύο γλωσσών (της Αγγλικής και της Γαλλικής, δύο γλωσσών με πολλά κοινά στοιχεία) και όχι την ίδια τη μεταφραστική πράξη, δηλαδή τις νοητικές διεργασίες που συντελούνται κατά τη διάρκειά της.

Παρόλα αυτά, το εγχείρημα τους αποτέλεσε σταθμό στη μεταφραστική σκέψη της δεκαετίας του ’50, και γενικότερα του 20ου αιώνα, καθώς ήταν από τους πρώτους που διατύπωσαν την άποψη ότι η Μετάφραση αποτελεί ακριβή επιστήμη και όχι τέχνη, ότι αποτελεί ουσιαστικά κλάδο της Γλωσσολογίας κι ότι η μελέτη της μπορεί να πραγματοποιηθεί κάνοντας χρήση των εννοιών και των εργαλείων της Γλωσσολογίας. Από τότε όμως έχει περάσει περίπου μισός αιώνας και η επιστημονική σκέψη έχει πραγματοποιήσει άλματα."


Πηγή: Πολίτης Μιχάλης, Ζητήματα γνωσιακής προσέγγισης της διδακτικής της μετάφρασης, Εκδόσεις ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ, Αθήνα, 2012, σελ. 22-25

http://www.academia.edu/2280493/_

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013

Towards a General Theory of Translational Action Skopos Theory Explained

Katharina Reiss and Hans J. Vermeer

224 pages, 2013. ISBN 978-1-905763-95-5 (pbk), £25 (including postage and packing)


Translated by Christiane Nord
This is the first English translation of the seminal book by Katharina Reiss and Hans Vermeer, Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, first published in 1984. The first part of the book was written by Vermeer and explains the theoretical foundations and basic principles of skopos theory as a general theory of translation and interpreting or ‘translational action’, whereas the second part, penned by Katharina Reiss, seeks to integrate her text-typological approach, first presented in 1971, as a ‘specific theory’ that focuses on those cases in which the skopos requires equivalence of functions between the source and target texts. Almost 30 years after it first appeared, this key publication is now finally accessible to the next generations of translation scholars.
In her translation, Christiane Nord attempts to put skopos theory and her own concept of ‘function plus loyalty’ to the test, by producing a comprehensible, acceptable text for a rather heterogeneous audience of English-speaking students and scholars all over the world, at the same time as acting as a loyal intermediary for the authors, to whom she feels deeply indebted as a former student and colleague.

Contents


Translator’s preface
Foreword to the first edition
Foreword to the second edition
 
0. Introduction
0.1 Preliminary remarks
0.2 General epistemological considerations
0.3 The purpose of T&I studies
0.4 General remarks on terminology
 
Part I. Theoretical groundwork

1. Terminological distinctions
1.1 The need for a generic term
1.2 The advantage of neologisms
1.3 Formal distinctions
1.4 Summary 1
1.5 Other definitions
 
2. Of worlds and languages
2.1 Framework for a theory of translational action: an overview
2.2 The concept of ‘language’
2.3 Forms of transfer
2.4 Summary: ‘Transfer’ as a generic concept
2.5 Language and culture
2.6 What is translated?
 
3. Translational action as an ‘offer of information’ (functional definition)
3.1 Different translation strategies at work
3.2 Translation seen as a two-phase communication process
3.3 An ‘information’ theory of translation
3.4 In search of a consistent theory: five examples
3.5 Another short note on terminology
3.6 Translation as an IO about another IO
3.7 Types of ‘information offers’ about texts
3.8 The benefits of our theory
3.9 Translation as ‘imitatio’
 
4. The priority of purpose (skopos theory)
4.1 Introductory remarks
4.2 The priority of functionality
4.3 Summary
4.4 The skopos rule
4.5 The sociological rule
4.6 Phases in decision-making
4.7 Skopos hierarchies
4.8 Source-text skopos vs. target-text skopos
 
5. Summary of the theoretical groundwork (3, 4)

6. Some further considerations regarding the theoretical groundwork
6.1 Success and protest
6.2 Intratextual coherence
6.3 Intertextual coherence (fidelity)
6.4 Types of coherence
 
7. General rules for translational action
 
8. Taxonomy for a theory of translational action
8.1 Preliminary remarks
8.2 Models of translational action
8.3 Taxonomy
 
Part II. Specific theories

9. The relationship between source text and target text
 
10. Equivalence and adequacy
10.0 Preliminary remarks
10.1 Towards a definition of equivalence
10.2 Origin of the equivalence concept
10.3 On the fuzziness of the equivalence concept
10.4 Defining the scope of the equivalence concept
10.5 The concept of adequacy
10.6 Equivalence vs. adequacy
10.7 Equivalence as a dynamic concept
10.8 Text and textual equivalence
10.9 Equivalence criteria
10.10 Achieving textual equivalence in the translation process
10.11 The text
10.12 Hierarchies of equivalence requirements
10.13 Discussion of examples
10.14 Conclusions
 
11. Genre theory
11.0 Introduction
11.1 The concept of genre
11.2 Genre definition
11.3 Genre conventions and genre classes
11.4 The role of genre in the communicative event
11.5 The role of genre in the translation process
11.6 Summary
 
12. Text type and translation
12.0 Preliminary remarks
12.1 Text status
12.2 Text function
12.3 Text types
12.4 Hybrid forms
12.5 Identifying signals
12.6 Amplification of the typology
12.7 The relevance of text types for translation
 
Epilogue

Bibliography

Index of Authors
Index of Subjects 
------------

Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Το ΕΝΟΠΟΤΕΜ στο Facebook

Μπορείτε να ενημερώνεστε για τη δραστηριότητα του ΕΝΟΠΟΤΕΜ (Εργαστηρίου Νομικής, Οικονομικής, Πολιτικής και Τεχνικής Μετάφρασης) του ΤΞΓΜΔ του Ιονίου Πανεπιστημίου χρησιμοποιώντας την ακόλουθη διεύθυνση:

https://www.facebook.com/groups/343670282416779/

Nομικό πλαίσιο
Το ΕΝΟΠΟΤΕΜ ιδρύθηκε στο πλαίσιο του ΤΞΓΜΔ του Ιονίου Πανεπιστημίου και λειτουργεί με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 84/1999 (ΦΕΚ 92/Α/11-5-1999.

Αποστολή 
Το Εργαστήριο Νομικής, Οικονομικής, Πολιτικής και Τεχνικής Μετάφρασης (Ε.Ν.Ο.ΠΟ.ΤΕ.Μ.) εξυπηρετεί τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των γνωστικών πεδίων της Νομικής, Οικονομικής, Πολιτικής και Τεχνικής Μετάφρασης και της Ειδικής Ορολογίας.


Διευθυντής:
Μιχάλης Πολίτης
Αναπληρωτής Καθηγητής
politis@dflti.ionio.gr
michel.politis@gmail.com

Δικτυακοί τόποι:
http://www.dflti.ionio.gr/enopotem
https://sites.google.com/site/enopotem/home